ÁP LỰC ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP XUẤT KHẨU TRƯỚC CÁC QUY ĐỊNH MỚI
Trước nhiều quy định mới liên quan đến yếu tố ESG (E - môi trường, S - xã hội và G - quản trị doanh nghiệp) hay thiết kế sinh thái, truy xuất chuỗi cung ứng của các thị trường lớn dự báo sẽ ảnh hưởng tới xuất khẩu (XK) của một số ngành.
Với cơ chế điều chỉnh biên giới carbon (CBAM) của châu Âu, rất nhiều ngành hàng phát thải cao của Việt Nam đã phải bắt đầu báo cáo với châu Âu, 3 năm tới sẽ là áp dụng cơ chế thuế carbon trong khuôn khổ CBAM. Điều này có nghĩa các doanh nghiệp (DN) hiện đang XK sang châu Âu sẽ phải chịu trách nhiệm ngang bằng với những DN sản xuất tại đây. Nếu không tự hạ mức phát thải xuống DN sẽ phải gánh chịu khoản thuế tương đối lớn.
Doanh nghiệp Việt Nam đang từng bước thích ứng chuyển đổi xanh trong sản xuất, xuất khẩu.
Cùng với đó, châu Âu cũng đưa ra quy định chống mất rừng tự nhiên (EUDR) ảnh hưởng tương đối lớn đến những ngành hàng XK lớn của Việt Nam, gồm gỗ, cao su, cà phê. Trong khi đó, Dự luật Cạnh tranh sạch của Mỹ khi được thông qua cũng sẽ tác động lớn hơn đến DN so với CBAM. Mỹ là thị trường XK lớn của Việt Nam. Thị trường Nhật Bản, Hàn Quốc chưa có những quy định bắt buộc, nhưng tín hiệu từ các đối tác đang quan tâm đến các yếu tố có tính bền vững và thực hành ESG trong các DN Việt Nam ngày càng gia tăng. "Bắt đầu có một số chuỗi yêu cầu những dòng báo cáo phải tích hợp các thông tin liên quan đến ESG trong quá trình cung ứng hàng sang Nhật Bản và Hàn Quốc. Nếu không có sự chuyển động, không thực hành về ESG phù hợp với diễn biến về chính sách của quốc tế và trong nước, DN sẽ bị đóng cửa trước rất nhiều cơ hội", bà Phạm Thị Ngọc Thủy, Giám đốc Văn phòng Ban Nghiên cứu Phát triển kinh tế tư nhân (Ban IV) cho biết.
Bà Phan Thị Thanh Xuân, Tổng Thư ký Hiệp hội Da giầy - Túi xách Việt Nam cho biết, tháng 4/2024, da giầy tiếp tục nằm trong nhóm ngành hàng có kim ngạch XK lớn với 1,956 tỷ USD. Lũy kế 4 tháng đầu năm, tổng kim ngạch XK giầy dép đạt 6,542 tỷ USD, tăng 5,7% so với cùng kỳ năm 2023. Kim ngạch XK da giầy tăng đã phản ánh phần nào bức tranh đơn hàng đã khởi sắc của DN trong lĩnh vực này so với cùng thời điểm trước. Như tại Công ty cổ phần Tập đoàn Gia Định, đơn hàng nhận được tăng hơn 30%, đảm bảo cho người lao động làm việc đến tháng 9-10/2024.
Trên thực tế, bên cạnh triển vọng khả quan nhưng DN XK đang phải đối mặt với nhiều thách thức mới như: Giá đơn hàng không tăng, trong khi đó chi phí logistics, cụ thể là chi phí vận tải biển đã tăng liên tục trong thời gian qua. Điều này dẫn tới việc khách hàng yêu cầu DN Việt phải chia sẻ một phần chi phí vận chuyển, ảnh hưởng không nhỏ tới lợi nhuận của DN. Đặc biệt là xu hướng xanh hóa sản phẩm.
Theo Phan Thị Thanh Xuân, ngành da giầy cũng đang phải đối mặt với nhiều thách thức lớn. Tại thị trường EU, một loạt các quy định về các sản phẩm sinh thái, trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất, truy xuất chuỗi cung ứng, các yêu cầu về giảm thiểu phát thải carbon đối với các sản phẩm sản xuất… đã và sẽ được thực thi thời gian tới và yêu cầu các quốc gia XK vào thị trường EU phải tuân thủ. Đây là thách thức lớn đối với các nhà sản xuất, trong đó có Việt Nam.
Không chỉ da giầy, ngành dệt may hiện cũng phải theo xu hướng xanh hoá. Hiện nay ở nhiều thị trường, đặc biệt là thị trường châu Âu, Nhật Bản đã đưa ra yêu cầu mới cho sản phẩm dệt may - đó là tiêu chuẩn xanh. Theo đó, để có sản phẩm xanh, thì nhà máy phải đạt tiêu chuẩn ESG, phải dùng điện năng lượng mặt trời, phải giảm nước thải và đạt các chứng chỉ carbon… Yêu cầu xanh hóa ngành dệt may có thể nói là "luật chơi" toàn cầu và DN chỉ còn cách phải tự thay đổi để thích ứng theo yêu cầu mới. Đã là cuộc chơi chung toàn cầu, thì DN phải tự đầu tư năng lượng mặt trời, giảm chi phí xử lý hệ thống nước thải dệt nhuộm, dùng nguyên liệu tuần hoàn, tái chế mới có cơ hội xuất đi các thị trường, cụ thể là châu Âu.
Ông Đỗ Ngọc Hưng, Tham tán Thương mại, Trưởng Cơ quan Thương vụ Việt Nam tại Mỹ cho biết, để XK vào thị trường Mỹ, bên cạnh các tiêu chuẩn khắt khe về chất lượng sản phẩm, DN Việt phải đáp ứng thêm các tiêu chuẩn về sản phẩm xanh, sạch, quá trình sản xuất phải cắt giảm phát thải, tiết kiệm năng lượng, nguyên liệu, giải pháp tái chế chất thải. Đặc biệt là kiểm soát chất lượng đầu vào, đảm bảo tiêu chí xanh, trách nhiệm với môi trường, lao động. Để mở rộng XK vào thị trường Mỹ, các DN, hiệp hội ngành hàng cần quan tâm đến những tiêu chuẩn của các hệ thống phân phối.
Theo bà Phan Thị Thanh Xuân, DN phải nâng cấp công nghệ, quản lý. Hơn nữa, cần nắm bắt kịp thời các thông tin, sau đó có những kế hoạch cụ thể để chuẩn bị nguồn lực cho việc thực thi các yêu cầu mới này như năng lượng xanh, chuyển đổi số để tiết giảm chi phí. Bên cạnh đó, nâng cao, cải thiện mô hình sản xuất kinh doanh cũng là vấn đề cấp thiết. DN cũng cần phải thay đổi cách thức quản lý, xây dựng được bộ phận tuân thủ nhằm cập nhật thông tin, đáp ứng yêu cầu của khách hàng… Ngành giày dép được đánh giá là lĩnh vực gây ra nhiều phát thải carbon trong quá trình sản xuất. EU đang đặt ra quy định CBAM, trong khi ngành này XK vào thị trường EU khá lớn (chỉ sau Trung Quốc), khoảng 6 tỷ euro/năm, nên chắc chắn EU sẽ áp dụng cơ chế CBAM với mặt hàng da giầy của Việt Nam. "Tuy nhiên, việc áp dụng chưa thực hiện ngay mà khả năng cao năm 2030 CBAM sẽ áp dụng cho ngành da giầy, vì thế 5 - 7 năm tới là thời điểm để các DN da giầy Việt Nam lên kế hoạch chuẩn bị cụ thể, rõ ràng. Không chỉ đơn giản là chúng ta thay đổi một bộ phận trong quá trình sản xuất mà gần như phải thay đổi toàn bộ chiều sâu, từ công nghệ, quản lý đến vận hành, đáp ứng", bà Xuân nhấn mạnh.
Trước xu hướng này, DN dệt may Việt Nam nói riêng và DN Việt XK nói cung cũng đang từng bước thích ứng nhưng để bước vào sân chơi lớn rất cần có sự hỗ trợ của Chính phủ, đặc biệt là tổ chức tài chính. Vì thực tế DN dù nhận thức nên làm sản phẩm xanh, nhưng do biên lợi nhuận thấp, nên việc đầu tư cho công nghệ mới còn khó khăn. Để hỗ trợ DN, về mặt tài chính, Hiệp hội Dệt may Việt Nam cho rằng, cần có gói tín dụng xanh cho các DN đầu tư xanh.
Nguồn: cand.com.vn
Gọi điện 
SMS
Chỉ đường